Welke dreiging gaat uit van anti-institutioneel extremisme?

Sinds het begin van de coronapandemie zijn meer Nederlanders kritisch op de overheid en instituten zoals de wetenschap en journalistiek. Ook was er kritiek op de overheid, bijvoorbeeld door de afwikkeling van de aardbevingsschade en de toeslagenaffaire. Kritisch kijken naar het handelen van de overheid maakt onderdeel uit van onze democratie. 

'Kwaadaardige elite'

De extremistische beweging draagt echter uit dat een 'kwaadaardige elite' bij de overheid, rechtspraak, kranten en tv-zenders, wetenschap, grote bedrijven en de politie, uit is op totale wereldcontrole. Dit wereldbeeld klopt niet.

Als een groeiende groep extremisten dat toch zegt, kunnen mensen onterecht hun vertrouwen verliezen in instituties waar onze democratische rechtsorde op is gebaseerd. Daarmee bestaat het risico dat de democratische rechtsorde langzaam maar zeker onder druk komt te staan. 

Hoewel de verspreiders van deze boodschap niet expliciet aanzetten tot geweld, kan dit narratief daarnaast op korte termijn leiden tot geweld tegen de zogenaamde vertegenwoordigers van de 'kwaadaardige elite'. Bedreigingen tegen politici zijn bijvoorbeeld fors toegenomen en er zijn andere personen zoals wetenschappers, journalisten, rechters of advocaten bedreigd. In een enkel geval was er ook sprake van bijvoorbeeld brandstichting en vernielingen. 

Dit soort bedreigingen heeft invloed op de wijze waarop deze vertegenwoordigers hun functie kunnen uitoefenen. De AIVD sluit niet uit dat dit kan toenemen en zet in op onderzoek om deze dreiging te monitoren. 

Meer weten over dit onderwerp?

Download de AIVD-publicatie: Anti-institutioneel extremisme in Nederland: een ernstige dreiging voor de democratische rechtsorde?

Of ga terug naar de overzichtspagina van dit aandachtsgebied: Extremisme.