Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017
De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) is voor de AIVD de licence to operate. Een goede uitvoering van de wet is fundamenteel voor het vertrouwen in de AIVD en daarom heeft de implementatie van de Wiv 2017 de hoogste prioriteit gehad in 2019.
De toetsing door de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) en het toezicht door de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het verder verbeteren van de kwaliteit van werken van de AIVD.
De TIB heeft gezegd dat de kwaliteit van de verzoeken van de AIVD inmiddels aanzienlijk is verbeterd. De CTIVD heeft in haar voortgangsrapportages gezegd dat flinke stappen zijn gezet, maar de risico's op onrechtmatig handelen nog niet volledig zijn weggenomen.
De AIVD streeft ernaar om waar mogelijk in 2020 de laatste risico's bij te stellen naar 'beperkt'.
Dankzij de Wiv 2017 zijn de bevoegdheden van de AIVD in lijn gebracht met de mogelijkheden van moderne telecommunicatie. De ervaringen met de Wiv 2017 in de operationele praktijk zijn voor een aanzienlijk deel positief.
De AIVD heeft ook knelpunten geconstateerd. Zo bestaat er zorg over het vermogen om binnen de huidige kaders verborgen dreigingen te kunnen (blijven) onderkennen, zowel in voorspellende zin als terugkijkend naar het verleden. Dit raakt aan de kern van de maatschappelijke opgave van de AIVD.
Het is daarom goed dat dit jaar een onafhankelijke commissie van start gaat om de wet te evalueren. De AIVD zal de commissie informeren over de knelpunten.
Het systeem van wet- en regelgeving moet immers nu en in de toekomst zowel de waarborgen bieden voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van burgers als de AIVD en MIVD in staat stellen hun werk te blijven doen ter bescherming van diezelfde burger en van onze belangen en waarden.
Geautomatiseerde verwerking van gegevens
De geautomatiseerde verwerking van gegevens vormt de kern van het werk van de AIVD. De AIVD verwerkt voortdurend gegevens uit open bronnen, de inzet van algemene en bijzondere bevoegdheden en van andere inlichtingen- en veiligheidsdiensten en instanties.
Het merendeel van de activiteiten in dit kader is niet aan te merken als de verwerking van big data zoals bedoeld in het rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) ‘Big Data in een vrije en veilige samenleving’ (2016).
Het betreft eenvoudige handelingen als de naslag van een communicatiekenmerk in de eigen systemen, bijvoorbeeld om contacten te onderkennen of om verband te leggen met identificerende gegevens. Daarnaast past de AIVD complexere vormen toe die een meer voorspellend karakter hebben.
Alle dataverwerking door de AIVD wordt strikt gereguleerd door de wet. De CTIVD houdt hierop toezicht en haar aanbevelingen in dit kader worden door de AIVD uitgevoerd. Zo kan deze belangrijke praktijk in alle zorgvuldigheid plaatsvinden.
Ga terug naar de overzichtspagina van het AIVD-jaarverslag 2019.