Wat is een misstand?

In de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) staat beschreven wat onder een misstand moet worden verstaan.

Bij een misstand is het maatschappelijk belang in het geding en is er sprake van een of meer van de volgende kenmerken:

• de wet is overtreden;
• er is of er dreigt gevaar voor de volksgezondheid;
• er is of er dreigt gevaar voor de veiligheid van personen;
• er is of er dreigt gevaar voor het goed functioneren van de overheidsdienst als gevolg van een onbehoorlijke wijze van handelen of juist het nalaten van handelen.

Wat het maatschappelijk belang precies inhoudt, zal van geval tot geval moeten worden bekeken. Hierbij kan meespelen dat de situatie meerdere mensen aangaat, regelmatig voorkomt en/of ernstige gevolgen kan hebben. Het gaat dus om een belang dat het individuele belang overstijgt.

Wanneer kunt u een vermoeden van een misstand melden?

Wij vinden een goede regeling voor het melden van een vermoeden van een misstand belangrijk. Het helpt niet alleen om het belang van burgers te dienen, maar het helpt ons ook om ons functioneren te verbeteren.

Het melden van een vermoeden van een misstand is opgenomen in een speciale regeling. Een melding moet aan een aantal voorwaarden voldoen.

• U bent betrokken (geweest) bij de uitvoering van de Wiv 2017 of de Wvo. Dat kan bijvoorbeeld als medewerker van de AIVD, maar ook als informant die ons voorziet van informatie voor onze taken. 
• Er moet voldoende aangetoond zijn dat een maatschappelijk belang in het geding is en welk belang dat is. 

Een melding van een vermoeden van een misstand wordt niet in behandeling genomen als: 

• het vermoeden gebaseerd is op geruchten;
• over de misstand al eerder een rechterlijke uitspraak is geweest;
• u niet meewerkt aan een zorgvuldig verloop van het onderzoek en het bewaren van de vertrouwelijkheid van de uitkomsten van het onderzoek;
• de melding over feiten gaat die te lang geleden hebben gespeeld;
• de vermeende misstand al eerder is behandeld, zonder dat nieuwe feiten zijn toegevoegd.

Hoe meldt u een vermoeden van een misstand?

Melders van een vermoeden van een misstand door de AIVD wenden zich in principe in eerste instantie tot de dienst zelf. Zij kunnen voor de melding niet terecht bij het 'Huis voor klokkenluiders', zoals andere overheidsfunctionarissen. Informatie die de AIVD aangaat is namelijk vaak informatie die geheim moet blijven.

Bij het melden van een vermoeden van een misstand gelden enkele vereisten.De melding bevat:

• uw naam en adres;
• de naam van de organisatie waarop de melding betrekking heeft;
• een omschrijving van de misstand en wanneer deze zich heeft voorgedaan;
• een omschrijving van de manier waarop u bij de taakuitvoering betrokken bent geweest.

Waar kunt u de vermeende misstand melden?

U kunt een melding mondeling of schriftelijk doen. Het heeft de voorkeur om een vermoeden van een misstand schriftelijk te melden. U kunt uw brief direct richten aan:

Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst
Afdeling Juridische Zaken/misstanden
Postbus 20010
2500EA Den Haag

Ook kunt u contact opnemen met de vertrouwenspersoon van de AIVD. Deze kan u adviseren over uw melding. 

U kunt uw melding ook anoniem doen. Dat heeft niet de voorkeur omdat de melding dan wellicht minder goed onderzocht kan worden. Als u vindt dat daar desondanks aanleiding voor bestaat, mag dit wel. Ook in dat geval kunt u contact opnemen met de vertrouwenspersoon binnen de AIVD. Deze vertrouwenspersoon zal uw identiteit alleen kenbaar maken als u daar zelf toestemming voor geeft.

U kunt uw brief dan richten aan:

Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst
Vertrouwenspersoon/misstanden
Postbus 20010
2500EA Den Haag

Als het voor u een groot bezwaar is om bij ons het vermoeden te melden, dan kunt u zich wenden tot de afdeling Klachtbehandeling van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD).

Hoe verloopt de verdere procedure?

Na ontvangst van de melding wordt de secretaris-generaal van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) zo snel mogelijk geïnformeerd. Deze zal u een ontvangstbevestiging sturen of dat, bij een anonieme melding, via de vertrouwenspersoon van de AIVD aan u laten weten. Als het mogelijk is, worden ook de personen geïnformeerd over wie de melding gaat. 

Uw melding wordt behandeld door een interne commissie. Deze commissie bestaat doorgaans uit een lid van het managementteam, een jurist van de afdeling Juridische Zaken van de AIVD en een derde persoon die vanwege zijn expertise op het terrein van de melding wordt toegevoegd.

Deze personen mogen, uiteraard, niet zelf betrokken zijn bij de vermeende misstand of te weinig afstand hebben tot de personen om wie het gaat. Een gesprek met leden van deze commissie kan tot de procedure behoren.

U ontvangt binnen 12 weken informatie over de bevindingen van het onderzoek en welke maatregelen zullen worden genomen. Als het onderzoek eventueel meer tijd kost, dan wordt u geïnformeerd over de termijn waarbinnen wel meer informatie kan worden verstrekt.

Als wij besluiten om de melding niet in behandeling te nemen, informeert de secretaris-generaal van BZK of, bij een anonieme melding, de vertrouwenspersoon u hierover. Ook wordt u duidelijk gemaakt dat u zich nog kunt wenden tot de afdeling Klachtbehandeling van de CTIVD. Ook als u vindt dat uw melding niet naar uw tevredenheid wordt afgehandeld, dan kunt u zich ook wenden tot de afdeling Klachtbehandeling van de CTIVD.

Als u meent dat de AIVD zich onbehoorlijk heeft gedragen tegenover uzelf of iemand anders, zonder dat het maatschappelijk belang in het geding is, dan kunt u over dit gedrag een klacht indienen.

Ga terug naar het overzicht van alle onderwerpen.