Ga direct naar inhoud

CTIVD publiceert toezichtsrapport over 'snapshotten' (nr 75)

Nieuwsbericht | 15-03-2022 | 16:10

De Wiv 2017 heeft de mogelijkheid geïntroduceerd voor de AIVD en de MIVD om de kabel te intercepteren. Dit is een belangrijk middel om dreigingen tijdig op te kunnen merken.

Vergroot afbeelding

Het stelt de AIVD en de MIVD (Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst) daarbij in staat om verder kijken dan de personen en organisaties die al in onderzoek zijn, door ook dreigingen die nog niet bekend waren kenbaar te maken. Om dat zo gericht mogelijk te kunnen doen, worden door de diensten snapshots  gemaakt.

Het gaat bij het 'snapshotten' om het maken van korte opnames van beschikbare gegevensstromen. Die worden bekeken of er inlichtingen in zitten waar de diensten gericht op kunnen acteren. De snapshotgegevens zelf mogen daarom niet worden gebruikt voor inhoudelijk onderzoek. Om kabelinterceptie zo gericht mogelijk in te kunnen zetten is het belangrijk dat deze snapshots zo effectief mogelijk worden benut. De CTIVD bevestigt in het rapport de noodzakelijke mate van ongerichtheid in deze fase. De CTIVD merkt ook op dat in het publieke debat meer aandacht moet worden besteed aan het min of meer ongerichte karakter.

Technisch en juridisch pionieren

De CTIVD concludeert dat de diensten bij het realiseren van toegang tot de datastroom op belangrijke onderdelen rechtmatig hebben gehandeld. Het inrichten van de interceptieketen is complex en het is voor de diensten technisch en juridisch pionieren geweest. Het gaat immers om een nieuw technisch middel. De CTIVD heeft daar aandacht voor gehad en constateert dat er veel werk is verzet om de interceptieketen op orde te krijgen. 

Toch zijn er op onderdelen ook enkele onrechtmatigheden geconstateerd. Om verbetering te krijgen in het proces doet de CTIVD drie aanbevelingen die worden overgenomen en voor het overgrote deel ook reeds zijn uitgevoerd.

  • De eerste aanbeveling, die inmiddels ook al is uitgevoerd, belegt eindverantwoordelijkheid bij het hele snapshotproces op een voldoende hoog niveau.
  • Daarnaast moeten er instrumenten worden ingericht voor interne controle en effectief extern toezicht, waaronder het vastleggen van wat er wordt gedaan om zo een goede controle op de naleving van de regels te kunnen houden.
  • Als laatste zijn er aanbevelingen die zien op vastlegging van werkinstructies en beleid van toestemmingstermijnen en die zien op de wijze waarop communicatieaanbieders worden geacht mee te werken aan onderzoek. De diensten zijn, in overleg met de CTIVD, bezig met de uitvoering hiervan.

Tijdelijke wet

Er is een grote dreiging door statelijke actoren met een offensief cyberprogramma gericht op Nederland en Nederlandse belangen. Daarom zijn de ministers al enige tijd bezig met de voorbereiding van een wet om de knelpunten in het cyberdomein op te lossen. Snapshotten wordt daarin meegenomen.

De ministers benadrukken hierbij het belang van effectief toezicht, passend bij dit type onderzoek in dit dynamische domein. Het toezicht op het werk van de diensten blijft op niveau. In deze tijdelijke wet wordt op onderdelen het accent verschoven van toetsing vooraf naar toezicht tijdens het onderzoek en achteraf. De toezichthouders zijn betrokken bij het opstellen van een goede en werkbare wet voor alle deelnemers. Binnenkort wordt het wetsvoorstel in consultatie gebracht.

Documenten