AIVD-jaarverslag 2004

Nieuwsbericht | 28-04-2005 | 00:00

Er zijn geen concrete aanwijzingen dat deze cellen internationaal worden aangestuurd. Het onderzoek naar terroristische netwerken heeft de hoogste prioriteit van de AIVD. Dat staat in het jaarverslag 2004 van de AIVD dat minister Remkes vandaag aan de Tweede Kamer heeft gezonden.

Terrorisme

Uit de gebeurtenissen in het afgelopen jaar blijkt dat niet alleen ‘soft targets’, zoals bij de aanslagen in Madrid op 11 maart, het doelwit van een terroristische aanslag kunnen zijn. De moord op Van Gogh op 2 november 2004 laat zien dat een aanslag ook individueel kan worden voorbereid en gepleegd, hetgeen tijdige ontdekking uitermate lastig maakt. De AIVD wijst erop dat de komst naar Europa van geradicaliseerde moslims, die in Irak training en ervaring hebben opgedaan met het plegen van aanslagen, een gevaar vormt. De dienst vergelijkt dit met de rol die veteranen uit Afghanistan in de jaren negentig vervulden.

Radicalisering

De AIVD signaleert een verdergaande religieuze radicalisering van moslimjongeren. De dienst wijst erop dat jongeren zich, onder invloed van een ultraorthodoxe interpretatie van de islam, afzonderen van de Nederlandse samenleving en in het uiterste geval vatbaar worden voor rekrutering voor de jihad. Een recent verschijnsel is dat jongeren zichzelf radicaliseren door de beelden en teksten die zij op radicale websites zien en door contacten in ‘chatrooms’.

Het verschijnsel van de radicalisering doet zich overigens niet alleen voor in de Marokkaanse gemeenschap. Ook in de Turkse gemeenschap is sprake van een ontwikkeling die duidt op radicalisering. Volgens de AIVD omarmt een gering aantal personen het radicaal-islamitische gedachtegoed van het salafisme. Bij het tegengaan van radicalisering hebben zowel de overheid als maatschappelijke organisaties volgens de AIVD een taak.

Gewelddadig activisme

De gebeurtenissen na de moord op Van Gogh hebben een bepaalde mate van spanning en onbegrip blootgelegd in de Nederlandse samenleving. De gewelddadige acties, zoals brandstichtingen bij islamitische instellingen, konden voor een aanzienlijk deel worden gekoppeld aan jeugdige personen, waaronder ook zogenaamde Lonsdalers. Volgens de AIVD kunnen deze jongeren voor extreemrechts een interessante rekruteringsgrond vormen, hoewel tot nu toe van succesvolle rekrutering nauwelijks is gebleken.

Het (gewelddadige) linkse activisme bevindt zich in een dal. Ook het dierenrechtenactivisme liet zich in 2004 van zijn gematigde kant zien door het plegen van overwegend vreedzame acties.

De AIVD in verandering

De AIVD staat aan de vooravond van een ingrijpend veranderingsproces. Niet alleen zal de dienst de komende jaren met enkele honderden mensen worden uitgebreid, tegelijk zal de kwaliteit van het onderzoek en de exploitatie van gegevens worden vergroot. Het afgelopen jaar zijn al enkele belangrijke initiatieven genomen, zoals de oprichting van het samenwerkingsverband van AIVD, KLPD, IND. OM en MIVD om informatie te bundelen over personen die in verband kunnen worden gebracht met radicalisering en terrorisme.