Economie, politiek en veiligheid zijn nauw met elkaar verbonden, in sommige landen nog meer dan in Nederland. De traditionele open cultuur draagt voor een groot deel bij aan onze voorspoed en welvaart, maar in combinatie met minder goede geopolitieke verhoudingen kan diezelfde openheid ons land ook kwetsbaar maken voor spionage.

De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) onderzoekt:

• digitale spionage: het (ongezien) stelen van informatie door binnen te dringen in geautomatiseerde systemen;
• klassieke spionage: het inzetten van mensen om informatie te stelen;
• alternatieve vormen van spionage: het gebruik maken van procedures zoals fusies en overnames, investeringen, maar ook wetenschappelijke samenwerking.

In onderzoeken kunnen verschillende vormen van spionage door elkaar heen lopen.

Bedreigingen voor de Nederlandse veiligheid

Op economisch, wetenschappelijk en technisch gebied behoort Nederland tot een van de meest ontwikkelde landen ter wereld. Zo hebben wij een hoog ontwikkelde digitale infrastructuur en beschikken bedrijven, onderwijsinstellingen en kennisinstituten over hoogwaardige eigen kennis en unieke know-how.

Dit zijn slechts twee voorbeelden waarom Nederland een aantrekkelijk doelwit is voor (economische) spionageactiviteiten door landen als bijvoorbeeld China, Rusland en Iran. Het bemachtigen van specifieke kennis en technologie, onder meer in de high-techsector, de telecomsector, bio-farmaceutica en biotechnologie, is vaak het voornaamste doel. 

Niet alleen heimelijke (spionage)activiteiten kunnen een dreiging vormen voor de economische veiligheid. Ook bij legale investeringen en overnames kan vertrouwelijke informatie verloren gaan. Dergelijke activiteiten brengen niet per se direct schade toe aan Nederlandse belangen, maar kunnen dat op de lange termijn wel doen. 

Wij vinden het belangrijk om belangrijke buitenlandse investeringen vanuit het perspectief van nationale veiligheid te wegen. Het gaat daarbij niet alleen om overnames, maar ook om aanbestedingen, inkoop en andere economische transacties. 

Op die manier kunnen zowel de continuïteit van cruciale processen als de integriteit en exclusiviteit van gevoelige informatie worden beschermd, en kunnen onwenselijke en economische en politieke afhankelijkheden worden voorkomen.  

De AIVD doet structureel onderzoek om (heimelijke) activiteiten die de Nederlandse economie bedreigen te onderkennen en tegen te gaan. Wij proberen bedrijven en burgers bewust(er) te maken van het bestaan van economische spionage en bieden hun handelingsperspectief bij het nemen van tegenmaatregelen.

In de samenleving lijkt het bewustzijn te zijn gegroeid over landen die een economische of technologische wedloop voeren en daarvoor soms kennis en technologie uit Nederland proberen te stelen. En dat ze achter bedrijfsovernames, fusies en investeringen kunnen zitten die Nederland geen goed doen.

Digitale economische spionage in opkomst

Economische spionage gebeurt voor een groot deel digitaal. Uit onderzoeken blijkt dat Nederland met regelmaat doelwit is van offensieve cyberactiviteiten van staten als China, Rusland en Iran. Lees meer over digitale spionage.

Risico klassieke spionage blijft aanwezig

Digitale spionage is steeds meer in opkomst, maar dat wil niet zeggen dat landen niet meer op de ‘ouderwetse’, klassieke manier spioneren om de eigen economische ontwikkeling te verbeteren. Lees meer over economische spionage via menselijke bronnen. 

Ondernemersloket Economische Veiligheid

Nederlandse kennisintensieve mkb-bedrijven kunnen met hun vragen over Economische Veiligheid en veiligheidsrisico's terecht bij het Ondernemersloket Economische Veiligheid, hét centrale aanspreekpunt van de overheid.

Loket Kennisveiligheid

Samenwerkingen met buitenlandse instellingen en bedrijven, waarbij gevoelige kennis of technologie wordt overgedragen, kunnen een risico vormen voor de nationale veiligheid. Met vragen over internationale samenwerkingsverbanden kunnen Nederlandse kennisinstellingen terecht bij het Loket Kennisveiligheid.

Ga terug naar het overzicht van alle onderwerpen.