AIVD-jaarverslag 2003

Nieuwsbericht | 28-04-2004 | 00:00

De AIVD constateert in het verslag dat terroristische netwerken zich in toenemende mate richten op 'soft targets', personen of objecten die, omdat ze gemakkelijk te benaderen of toegankelijk zijn, een gemakkelijk doelwit vormen. De netwerken hebben hun organisatorisch zwaartepunt verlegd naar semi-autonome lokale cellen, die in belangrijke mate zelfvoorzienend zijn. De netwerken zijn daardoor lastiger dan in het verleden bloot te leggen en onschadelijk te maken. De AIVD noemt de dreiging van het islamitisch terrorisme - ook voor Nederland - nog altijd aanzienlijk.

In Nederland richten de netwerken zich vooral op het rekruteren van jongeren voor de jihad en op het faciliteren van de gewapende strijd door middel van valse papieren, verblijfplaatsen en dergelijke. Het gaat hierbij om een qua samenstelling steeds wijzigende groep. Hun aantal beweegt zich rond de 150 personen.

Radicalisering

De aandacht van de AIVD richt zich niet alleen op de gewelddadige vormen van de radicale islam. Binnen de radicale islam zijn ook groeperingen die de moslims in westerse landen in ultra-orthodoxe richting willen beïnvloeden. Zij prediken een extreme afzijdigheid van de westerse samenleving en propageren vaak onverdraagzaamheid ten aanzien van andere groepen. De steun in Nederland voor radicale interpretaties van de islam is volgens de AIVD betrekkelijk klein. De AIVD constateert dat enkele imams die het salafitische gedachtegoed aanhangen, zich in het afgelopen jaar gematigder uitlaten dan in het verleden, mede onder invloed van het publieke debat en het optreden van lokale bestuurders.

Ongewenste buitenlandse bemoeienis

Er is sprake van aantasting van de Nederlandse soevereiniteit doordat andere landen hier migrantengroepen trachten te controleren, klassieke spionage bedrijven of proberen de besluitvorming in ons land in hun voordeel te beïnvloeden. Dit verschijnsel lijkt toe te nemen, terwijl de weerstand volgens de AIVD eerder is afgenomen. De dienst tracht de weerstand tegen dit verschijnsel te vergroten door onder andere gerichte voorlichting aan bedrijven, instellingen en samenleving.

Proliferatie van massavernietigingswapens

De AIVD stelt vast dat het tegengaan van de verspreiding van nucleaire, biologische en chemische wapens wordt bemoeilijkt doordat risicolanden hun verwervingsmethoden steeds beter gaan verhullen en deze landen onderling steeds meer samenwerken. In internationaal verband zijn verschillende initiatieven genomen om de proliferatie van massavernietigingswapens beter te kunnen bestrijden.

De AIVD doet in dit verband ook onderzoek naar 'niet- statelijke actoren', zoals radicale groeperingen, die in het bezit willen komen van deze wapens om hiermee aanslagen te plegen.

Gewelddadig dierenrechtenactivisme

Volgens de AIVD is sprake van een gestage verharding van de acties van radicale dierenrechtenactivisten. In 2003 is de bedrijfsvoering van een groot aantal ondernemingen (zoals nertsenfarms, pluimveehouderijen en vleesverwerkende bedrijven) door onder andere brandstichtingen en grootschalige vernielingen bemoeilijkt of zelfs onmogelijk gemaakt. Daarnaast groeide het aantal bedreigingen aan het adres van personen die (mede)schuldig zouden zijn aan dierenleed. De AIVD verricht onderzoek naar de harde kernen van het dierenrechtenactivisme om tijdig te kunnen waarschuwen wanneer radicale acties dreigen.

Beveiligingsbevordering

De invoering van het nieuwe stelsel van bewaken en beveiligen, gericht op de bescherming van personen en objecten, betekent voor de AIVD een verdere verbreding van zijn taakopdracht. De AIVD richt zich nu ook op de risico's die personen en instellingen lopen, voortvloeiend uit de aard van de functie of het feitelijk handelen. Deze nieuwe benadering is complementair aan de dreigingsgeoriënteerde benadering van de AIVD, waarbij primair werd gekeken naar de bedreigingen van personen en instellingen.

In 2003 zijn 46.076 veiligheidsonderzoeken verricht. Het merendeel van deze onderzoeken (36.638) had betrekking op de burgerluchtvaart. Deze onderzoeken worden onder verantwoordelijkheid van de AIVD uitgevoerd door de Koninklijke Marechaussee.