Wanneer landen op een heimelijke manier informatie proberen te verzamelen die geheim of vertrouwelijk is, kan dat schadelijk zijn voor de Nederlandse belangen. We spreken in dat geval van spionage.
Nederland aantrekkelijk doelwit
Het verzamelen van informatie over (ontwikkelingen in) andere landen is een normale bezigheid voor diplomaten, handelsdelegaties of bijvoorbeeld militaire attachés. Ze doen dat door open bronnen, zoals de media of openbare bijeenkomsten, te gebruiken. Bij spionage gebeurt dit stiekem.
Spionage kan verschillende doelen hebben. Het kan gaan om het inwinnen van informatie over de politieke of economische situatie in een land, maar kan ook ook tot doel hebben bedrijfsgeheimen te stelen. Dit kan een bedreiging vormen voor de economische veiligheid van Nederland.
Nederland is doelwit van spionage. Ons land heeft een open samenleving, een sterke economie en het behoort tot de meest ontwikkelde en innovatieve landen ter wereld. Andere landen zijn geïnteresseerd in informatie over onze politieke, militaire en economische situatie en zijn actief op zoek naar wetenschappelijke en technologische kennis.
Spionage heeft veel gezichten
Zoals een land verschillende motieven voor spionage kan hebben, zijn ook de methodes die worden toegepast om te spioneren verschillend. Steeds vaker wordt digitaal gespioneerd. Daarbij wordt bijvoorbeeld een computersysteem gehackt.
Toch wordt er ook nog steeds op de klassieke manier gespioneerd: door mensen in te zetten. Een voorbeeld daarvan is de operatie van een Russische inlichtingenofficier die in 2022 werd verstoord.
Sommige landen gaan zelfs zo ver dat ze inlichtingenactiviteiten als een normaal onderdeel van hun economische en buitenlandpolitiek zien.
Strafbaarstelling van moderne spionagevormen
Vanaf 15 mei 2025 zijn meer vormen van spionage strafbaar, zoals digitale spionage en diasporaspionage. Hiermee is de nationale veiligheid, de veiligheid van personen, vitale infrastructuur en hoogwaardige technologieën beter beschermd.
De uitbreiding van de wet zorgt voor meer mogelijkheden om op te treden tegen spionageactiviteiten die worden vastgesteld door bijvoorbeeld de AIVD of de MIVD. Er bestond al wetgeving die klassieke spionage strafbaar stelt, zoals het delen van staatsgeheimen. Maar vormen en inzet van spionage veranderen. Ook als een persoon gevoelige informatie lekt die niet staatsgeheim is, of als iemand handelingen uitvoert voor een buitenlandse overheid, is dat nu strafbaar als het de Nederlandse belangen ernstig kan schaden.
AIVD spioneert zelf ook
Elk land spioneert, Nederland vormt daar geen uitzondering op. De AIVD spioneert om dreigingen vanuit andere landen op tijd te kunnen onderkennen of de activiteiten van buitenlandse inlichtingendiensten te frustreren.
We mogen daarvoor mensen volgen en observeren, mensen inzetten om gegevens te verzamelen en we mogen een (cover)bedrijf opzetten om operaties te steunen, in Nederland, maar ook in het buitenland.
Ook is het toegestaan om bijzondere inlichtingenmiddelen zoals telefoontaps of hacks in het buitenland uit te voeren.
Ga terug naar het overzicht van alle onderwerpen.