Screening van kandidaat-bewindspersonen
Voordat een nieuw kabinet op de trappen van het paleis staat, wil de formateur weten of er zaken zijn die de integriteit of betrouwbaarheid van die bewindslieden in spe kunnen aantasten. De AIVD speelt in die screening een rol.
Welke rol heeft de AIVD bij het screenen van kandidaat-bewindspersonen?
Bij de samenstelling van een nieuw kabinet laat de formateur voor iedere kandidaat-minister en kandidaat-staatssecretaris enkele feitenonderzoeken doen. Eén daarvan is een naslag door de AIVD. Wij kijken daarvoor in onze eigen bestanden. Deze procedure geldt daarna ook als tussentijds een bewindspersoon vervangen wordt. Dan komt het verzoek van de minister-president.
Doet de AIVD hierbij actief onderzoek?
Wij kijken alleen of en wat er eventueel voor informatie in onze bestanden te vinden is over iemand. Het gaat dus alleen om informatie die de AIVD heeft verzameld in het kader van het wettelijke onderzoek dat de dienst doet.
Het is goed mogelijk dat niets over de kandidaat-bewindspersoon in onze bestanden staat. Wij melden alleen of iemand in onze systemen voorkomt en zo ja, hoe. Wij geven geen advies aan de formateur of minister-president.
Zijn er nog meer instanties die een rol spelen bij deze screening?
Naast de naslag door de AIVD vinden ook een justitieel antecedentenonderzoek in het justitieel documentatieregister en een onderzoek door de Belastingdienst in het fiscale dossier van de kandidaat plaats.
Is de naslag te vergelijken met een veiligheidsonderzoek?
Een zogeheten 'veiligheidsonderzoek' wordt uitgevoerd naar personen die een vertrouwensfunctie gaan bekleden. Ministers en staatssecretarissen hebben geen vertrouwensfunctie. Een veiligheidsonderzoek is van een heel andere soort en aard dan alleen een naslag in onze bestanden.
De veelgebruikte term 'screening' staat overigens niet als zodanig in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten genoemd. We kunnen een naslag doen (f-taak) of een veiligheidsonderzoek (b-taak).
Een veiligheidsonderzoek kan enkele maanden in beslag nemen.
Waarom wordt er geen veiligheidsonderzoek gedaan naar een bewindspersoon?
De Wet Veiligheidsonderzoeken biedt hier geen ruimte voor, omdat dit soort politieke functies niet kunnen worden aangemerkt als vertrouwensfuncties. Het zou er namelijk ook toe leiden dat een uitvoerende dienst van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties invloed zou kunnen hebben op de samenstelling van een kabinet.
- Lees ook: Screening van kandidaat-Kamerleden
- Lees ook: Screening van kandidaat-gemeenteraadsleden
Of ga terug naar Naslag op verzoek van anderen.